ajitasyon-propaganda araçlarının incelenmesi

Her toplumsal yapılanma içerisinde yer alan herhangi bir ideolojik yaklaşım tarihten bu yana çeşitli türden A/P araçlarını yoğun biçimde kullanmıştır. Özellikle çeşitli toplumsal altüst oluşların yaşandığı dönemlerde A/P araçları daha yoğun kullanılmış ve bu alanda özel uzmanlaşmalar bile oluşturulmuştur. Bu gerçeklik ışığında bakıldığında ve geçmiş devrimci deneyimler incelendiğinde A/P araçlarının önemi ve doğru kullanımı bizler açısından önemli bir yerde durmaktadır. Şüphesiz bu önem A/P’nin kitleleri örgütlemede kapladığı alandan ileri gelmektedir.
Devrimci teorinin ezilen geniş halk kitlelerine ulaştırılması şüphesiz doğru politik müdahalelerin yanı sıra, politikaları kitlelere ulaştırma araçlarının zenginliğiyle de doğru orantılı olacaktır. En geniş anlamıyla ajitasyon ve propaganda verili bir politik yönelim ve somut sorun üzerinden kitleleri eğitme ve harekete geçirmek için verilen emeğin bütünü veya teker teker parçalarını ifade eder. Bu gerçeklik A/P’yi ve zenginleştirilmiş, yaratıcı araçlarla işlenmesini daha önemli kılmaktadır.
Her dönem koşul ve genel durumda kullanılacak A/P araçları olabildiği gibi yalnızca çeşitli özel yönelimler doğrultusunda kullanılabilecek A/P araçlarından da bahsetmek mümkündür. Ve tüm bunların yanında bu araçlar kitlelerin kendini ifade edebildiği araçlardır. Ve esas olarak kitlelerle buluşturulduğunda kitlelerin devrimci adımlarını öne çıkarabildiği oranda daha işlevli, yaratıcı ve zenginleştirilebilirdir. Bu noktadan dolayı A/P araçlarını incelerken onların esas olarak nasıl kitlelerden beslenebildiğine özel bir önem vermek yerinde olacaktır. Büyük Proleter Kültür Devrimi gibi kitlelerin yoğun katılımının olduğu devrimci süreçler bunun nice önemli örneğiyle doludur.
Bu yazıda esas olarak devrimci teorinin halk kitlelerine ulaştırılması noktasında kullanılan çeşitli A/P araçlarını daha yakından incelemeye çalışacağız. Şüphesiz bu yeterli olmayacaktır. Fakat özelde bu araçlar içerisinde en çok öne çıkanları yakından incelememiz bu konuda belli bir kafa açıklığı da sağlayacaktır. A/P araçlarının incelenmesine geçilmeden önce şu önemli noktanın da altını çizmek gereklidir. A/P araçları büyük oranda iç içe geçmiş durumdadır. Bazı araçların ajitasyon bazı araçların propaganda yönü öne çıkmakla beraber genel olarak net çizgilerle A/P araçlarını birbirinden ayırmak çok doğru olmayacaktır. Doğal olarak alt başlıklar halinde inceleyeceğimiz bu araçları ajitasyon araçları veya propaganda araçları diye ayırmaktan kaçınmak doğru olacaktır.

Süreli Yayınlar:
Esas olarak propaganda yönü daha önde olan süreli yayınları gazete, dergi, bülten gibi başlıklar altında saymak mümkündür. Kullanıldığı yere göre ajite yönü de öne çıkabilen bu araçlar en önemli A/P araçları arasındadır. Sadece belli bir konuya, özel bir döneme ilişkin çıkarılabileceği gibi kitlelerin günlük bilgilendirilme, çeşitli gelişmelere ilişkin eğitme ve harekete geçirme amacı da taşır. Kullanılan aracın işlevine göre ve hedef kitlenin ihtiyaçlarını karşılama yetisine göre bu araçların önemi artar ya da azalır.
Öte yandan tüm bunların dışında süreli yayınların merkezi bir örgüt anlayışı, kültürü ve şekillenişi oluşturması açısından ve hatta merkezi bir örgüt yapılanmasına hizmet etme(ıskra) açısından da yeri büyüktür.

Radyo, Televizyon vb. İletişim Araçları
Çok geniş bir kitleye daha kolay ulaşma imkânı sunması ve anlık bilgilendirme, etkide bulunma özelliklerinden ötürü en önemli A/P araçları arasındadır. Özellikle dünya emekçi sınıflarının çeşitli ülkelerdeki deneyimlerinin de göstermiş olduğu gibi kullanıldıkları yere ve zamana göre geniş kitleleri devrim mücadelesine kanalize etmekte bu tür iletişim araçları önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemizde Ulusal Hareketin televizyon deneyimi bile bu konuda başlı başına incelenmeye değer bir yerde durmaktadır.

Afiş, Döviz ve Pankartlar
Temel bir politik şiarın veya talebin tanıtılmasını ya da verili şiar doğrultusunda kitlelerin harekete geçmesini sağlamak açısından kullanılır.

El İlanı (bildiri) ve Pullamalar
Önemli birer ajitasyon aracı olan bildiri ve pullamalar öne çıkan temel bir çelişki doğrultusunda kitleleri harekete geçirme amacı taşıyan çağrı niteliğindeki araçlardır. Tek bir araç olarak kullanılmadığı durumlarda besleyici, tamamlayıcı birer ajitasyon aracıdır.

Duvar Gazeteleri
Önemli bir A/P aracı olan duvar gazeteleri özellikle Çin’deki kültür devrimi sırasında yaygın bir biçimde kullanılan etkili bir araçtır.

Yazılamalar
Yine esas olarak kitlelerin harekete geçmesini amaçlamak, herhangi bir politik talebin, şiarın yaygın bir geçerlilik kazanması ve tanıtım amacıyla kullanılabilecek bir araçtır.

Çeşitli Kültürel Etkinlikler(konserler, piknikler, teatral etkinlikler vs.)
Önemli oranda eğitsel yönü olan bu tür etkinlikler birçok farklı yönlü olumluluğu barındırmanın dışında önemli birer propaganda aracıdır da aynı zamanda…

Kitle Toplantıları
Hem kitlelerin somut ihtiyaçlarının belirlenmesi hem de sistemli bir biçimde fiili bir yöne itmek açısından önemli birer propaganda görevi görebilen bu tür etkinlikler de birer propaganda aracı olarak sayılabilir.

Grev ve Direnişler ve Toplumsal Olaylar
Yine kitlelerin dolaysız bir eğitim sürecinin fiili bir parçası olmasını sağlayan bu tür toplumsal olaylarda propaganda ve ajitasyon aracıdır.
Görüleceği gibi günlük devrimci faaliyet içerisinde en çok kullandığımızdan en aza doğru öne çıkan A/P araçlarını sırasıyla vermeye çalıştık. Bu liste uzatılabilir şüphesiz. Tüm bunların dışında kitlelerin hak alma araçları ve pratiklerinden tutalım da çeşitli devrimci örgütlerin ülkemizde belirledikleri devrim stratejisi doğrultusunda yürüttükleri silahlı mücadelede kullandıkları araçlar da bu sınıflandırmaya dair edilebilir.
Öte yandan son yıllarda iletişim teknolojisinde geliştirilen ilerlemeler internet ve bilgisayar teknolojili birçok aracı da A/P araçları sınıflandırmasına sokmuştur.
Bu saydıklarımızın bütünsel olarak bu gözle incelenmesi bir gereklilikken saydığımız ve daha sayamayacağımız birçok aracın işlevli hale getirilmesi de anlık çeşitli ihtiyaçlara cevap olup olamaması üzerinden değerlendirilebilir ancak. Ayrıca A/P araçlarının daha zengin bir biçimde kullanılması sorunu bu konuda yaratılacak deneyimlerin süreklileştirilmesiyle daha ileri bir noktaya taşınabilir…
A/P araçlarının iyi kullanılması sorunu bu araçları doğru ve yerinde kullanmayı başarabilen örgütsel mekanizmalar ve kişilerle de ilgilidir şüphesiz. Özellikle Sovyet devriminde usta Ajitatör ve Propagandistlerin gerçekleştirdikleri pratikler bu yönüyle de incelenmeye değerdir. Bu alanda özel birimlerin kurulması bir ihtiyaçken maddi ihtiyaçlar ve somut durum üzerinden A/P araçlarının kullanılması yönünün sürekli geliştirilmesi bir gerekliliktir.
İzmir’den bir YDG’li